AMX-13: lichte tank met zwaar kanon

De AMX-13 is om meerdere redenen bijzonder. Het unieke automatische laadsysteem had voordelen, maar ook een groot nadeel…

Twee artilleristen van de 42e Afdeling Artillerie halen een 105 mm loop door van hun AMX-13. Bron: NIMH

EEN LICHTE TANK MET EEN ZWAAR KANON

De AMX-13 is een Franse lichte verkenningstank. Begin jaren zestig stroomde hij in bij de Koninklijke Landmacht, als opvolger van de M24 Chaffee. Nederland was het enige land dat de AMX-13 met een 105mm kanon uitrustte. Frankrijk en andere landen kozen voor een 75mm of een 90mm kanon. De Nederlandse AMX-13’s hebben hiermee een ongebruikelijk groot kaliber voor het gewicht van de tank, die ongeveer 15 ton weegt.

EIGENZINNIG LAADSYSTEEM

Het meest opvallende kenmerk van de AMX-13 is de toren. Bij de meeste tanks beweegt de schietbuis onafhankelijk van de koepel omhoog en omlaag, maar bij de AMX-13 beweegt het koepeldak mee. Hierdoor blijft de positie van de schietbuis en het laadsysteem ten opzichte van elkaar gelijk, en dat maakt het mogelijk het kanon automatisch te laden. Twee cilindervormige magazijnen met elk zes granaten maakten een hoge vuursnelheid mogelijk. Maar dit had ook een nadeel: als de twee magazijnen leeggeschoten waren, moest een bemanningslid uitstappen om de magazijnen te herladen. Niet zo handig als je midden in een vuurgevecht zit!

STERKE FAMILIE

Er bestaan verschillende uitvoeringen van de AMX. Samen vormen ze een familie: naast de AMX-13 tank staan in het museum ook de AMX-PRI, een gevechtsvoertuig dat militairen kan vervoeren, en de AMX-PRA, de artillerie-uitvoering. ‘PR’ staat voor pantserrups, de ‘I’ voor infanterie en de ‘A’ voor artillerie. De verschillende uitvoeringen zijn gebouwd met dezelfde onderdelen, en dat is makkelijk in het onderhoud.

HUZAREN VAN BOREEL

Op de AMX-13 in het museum staat met witte verf ‘103 CV’ geschreven. Dit betekent dat de tank onderdeel was van 103 verkenningsbataljon ‘Huzaren van Boreel’. Op de andere kant van de tank staat ‘B16’, omdat dit het zestiende voertuig van het Bravo-Eskadron was. De verkenningseenheden van de Koninklijke Landmacht dragen nog altijd de naam ‘Huzaren van Boreel’, maar maken geen gebruik meer van tanks.