Bölkow helikopter

De Messerschmitt-Bölkow-Blohm Bo-105, of kortweg de Bölkow, was een lichtgewicht tweemotorige helikopter die bijzonder wendbaar was en vooral voor verkenningen werd ingezet.

Een Bölkow Bo-105 vliegt boven de heide. Bron: NIMH

Over de kop

De bemanning van de Bölkow bestond uit een vlieger en een boordcommandant. De vlieger was verantwoordelijk voor de veiligheid en de boordcommandant voor de missie. De boordcommandant navigeerde, bediende de radio, en nam waar. Dit toestel had twee motoren en dat was voor een lichte helikoper bijzonder. Dit maakte de heli betrouwbaar en wendbaar: de Bölkow was zelfs de enige helikopter van de Luchtmacht die een looping kon maken! Meestal werd het toestel onbewapend ingezet, maar er waren ook uitvoeringen met bijvoorbeeld antitankbewapening.

Vliegers van de Koninklijke Luchtmacht bij een MBB Bölkow Bo-105 helikopter (registratie B-37). Bron: NIMH

Sluipend door het bos

De Bölkow werd onder meer ingezet voor verkenningsdoeleinden, door de Groep Lichte Vliegtuigen (GPLV). Omdat het toestel ongepantserd en onbewapend was, was het erg kwetsbaar. De vliegers kregen speciale training in ‘sluipvliegen’. Hierbij maakte je optimaal gebruik van het terrein: de vliegers bestudeerden van tevoren het reliëf van het landschap om de meest tactische route te bepalen. Ze vlogen tussen de boomtoppen door, gebruikten hoogtelijnen om onzichtbaar te blijven, en vlogen tijdens de opleiding zelfs onder hoogspanningskabels door.

Bölkow in Kosovo — Video: de Bölkow helikopter hangend onder een Duitse transport-heli.

Hoogspanning boven een mijnenveld

Het toestel in ons museum is een Bo-105CB-4 met als registratienummer B-37. In 1999 werd deze helikopter ingezet in Kosovo als onderdeel van de KFOR-missie. Op 3 december van dat jaar vloog de B-37 boven Albanië om illegale houtkap in kaart te brengen. De zon stond laag en verblindde de vlieger. De helikopter raakte een hoogspanningslijn, die niet op de kaart was aangegeven. De eerste twee kabels knapten, maar de derde raakte de antenne van de helikopter. Tienduizend volt knalde door het toestel. De bemanning wilde geen noodlanding maken omdat het gebied vol lag met landmijnen.

Veilig naar een vliegbasis

Gelukkig was het mogelijk om door te vliegen naar een vliegbasis. Hangend onder een Duitse transport-heli werd het toestel naar Skopje gebracht en van daar ging de heli per vrachtwagen naar Nederland. In 2000 kwam de Bölkow in het bezit van het Militaire Luchtvaartmuseum, de voorloper van het NMM.