Centurion MK. 5-2

De Centurion Mk. 5-2 was jarenlang de belangrijkste tank van de Koninklijke Landmacht. De Centurion was voor zijn tijd erg modern en werd voorzien van een uitstekend kanon, maar was ook relatief traag en had een onhandig hoog brandstofverbruik. In de jaren tachtig werd de Centurion dan ook vervangen door de Leopard.

Nederlandse militairen staan voor een Centurion en bekijken de kaart van het oefenterrein. Bron: NIMH

Een van de beste

Britse tanks

De Centurion-gevechtstank is één van de meest succesvolle Britse tanks. Er zijn er in totaal ongeveer 4.400 gebouwd, in twaalf verschillende uitvoeringen. De Centurion is aan veel landen verkocht, en zag actie in onder meer Korea, Vietnam en het Midden-Oosten. De Koninklijke Landmacht had vanaf 1953 de Centurion Mk. 3 en later de Mk. 5 in gebruik. Voor zijn tijd was het een moderne en krachtige tank, en hij zou meer dan dertig jaar in Nederlandse dienst blijven. Naast de gevechtstanks bezat Nederland ook bergings-, dozer-en bruggenlegger-uitvoeringen van de Centurion.

Centurion van het 101 Tankbataljon Regiment Huzaren Prins Alexander. Foto: Wim den Dunnen

Steeds grotere kans op een voltreffer

De eerste Nederlandse Centurions werden uitgerust met het 20 ponder-kanon, maar dat werd al snel vervangen door het zwaardere en betere 105 mm-kanon. In de loop van de jaren zestig werd de Centurion bovendien uitgerust met twee technische innovaties die het raken van het doelwit makkelijker moesten maken.

Afstand tot het doel bepalen

Ten eerste was er de RMG. Dat is een .50-machinegeweer waarvan de kogelbaan overeenkwam met de baan van een tankgranaat. Deze mitrailleur werd gebruikt om de afstand tot het doel te bepalen. De kogels gaven een felle lichtflits als ze een hard doelwit raakten. Zo wist de schutter van de tank hoe hij zijn kanon moest instellen.

De schijnwerper op de Centurion in het museum. De twee kleppen kunnen gesloten worden om de lamp te beschermen.

Een onzichtbaar zoeklicht

De tweede technische innovatie zit in de doos die naast de loop is te zien. Dit is een bijzondere schijnwerper. Er zit een felle xenon-lamp in. Deze werd gebruikt om een doelwit zichtbaar te maken in de schemer of het donker. Het nadeel hiervan was dat de vijand het felle licht natuurlijk ook zag. Daarom kon deze schijnwerper ook infrarood licht uitstralen.

Zien in het donker

Infrarood licht is onzichtbaar voor de mens, maar kan wel door speciale kijkers worden opgevangen. Hierdoor kon de Centurion toch zien in het donker. De tank had bovendien speciale infrarood koplampen, zodat de bestuurder ’s nachts kon zien waar hij reed. Het schermpje waarop het infrarode beeld werd geprojecteerd was echter klein, dus heel makkelijk was het niet!

Lees ook over wapens met infraroodkijkers

De aanhanger is op twee punten aan de tank bevestigd. In geval van nood kan de bemanning hem vanuit de tank loskoppelen.

Een aanhanger vol benzine

Een nadeel van de Centurion was zijn enorme brandstofverbruik. Er paste 570 liter in de benzinetanks, maar daar kon de Centurion slechts 136 kilometer mee rijden. Dat betekent dat hij op 1 liter benzine nog geen 240 meter vooruit kwam! Het verbruik was ‘1-op-een-lekke-emmer’. Om de actieradius van de Centurion te verhogen werd een speciale aanhanger ontwikkeld. In deze gepantserde trailer, één wiel had en meer dan een ton woog, kon 916 liter extra brandstof meegenomen worden. Erg geliefd was deze oplossing niet: bemanningen vonden het geen prettig idee om een brandbaar doelwit achter zich aan te slepen. En achteruitrijden werd door de aanhanger bijna onmogelijk.