Lichtpuntje in donkere tijden
Tussen alle wapens, uniformen en voertuigen vallen deze drie blikjes nauwelijks op. Toch vertellen ze een bijzonder verhaal.
Dutchbat naar Bosnië
In 1992 breekt er oorlog uit in Bosnië. De Verenigde Naties (VN) besluiten in te grijpen en stellen de United Nations Protection Force (UNPROFOR) in. Deze vredesmacht moet onder meer toezicht houden op zogenaamde ‘Safe Areas’ waar Bosnische moslims beschermd zouden zijn tegen etnisch geweld door de Bosnische Serviërs. Eén van die Safe Areas is Srebrenica. Een Nederlands bataljon wordt, onder de naam ‘Dutchbat’, naar de enclave Srebrenica gestuurd. Zij moesten er erop toe te zien dat het er inderdaad veilig zou blijven.
Srebrenica
Binnen de enclave Srebrenica zijn de Nederlanders ondergebracht op twee bases. Het hoofdkwartier is gevestigd in een verlaten accufabriek in het plaatsje Potočari. De andere compound bevindt zich in een oude textielfabriek in het plaatsje Srebrenica zelf. De grens rondom het gebied wordt bewaakt door 13 observatieposten, van waaruit Nederlandse troepen nauwkeurig observeren en bijhouden wat er rondom de enclave gebeurt. Ze zien dat de Bosnische Serviërs steeds dichterbij komen, en de enclave uiteindelijk helemaal omcirkelen. Srebrenica raakt afgesloten van de buitenwereld.
Een tekort aan alles
Omdat de enclave wordt omringd door Bosnisch-Servisch gebied, moet de bevoorrading van Dutchbat via hun territorium plaatsvinden. De Bosnische Serviërs houden de doorgang van de konvooien naar Srebrenica tegen. Noodzakelijke goederen komen niet bij de Nederlandse troepen aan.
Zuinig mogelijk leven
Er ontstaat schaarste, waardoor steeds keuzes moeten worden gemaakt: gebruik je de brandstof die er nog is voor de voertuigen? Of voor het aggregaat om stroom op te wekken? Het bataljon moet zo zuinig mogelijk leven. Om zo min mogelijk elektriciteit te gebruiken, knippen ze colablikjes open zodat het waxinelichthouders worden. De glimmende binnenkant reflecteert het licht de ruimte in.
De val van Srebrenica
In juli 1995 trekken de Bosnische Serviërs de enclave Srebrenica binnen. Ze dwingen de Nederlandse militairen in de observatieposten zich over te geven. Omdat Dutchbat maar lichtbewapend is en luchtsteun uitblijft, kunnen ze niet voorkomen dat Srebrenica uiteindelijk helemaal door de Bosnische Serviërs wordt ingenomen. Meer dan achtduizend moslimmannen worden door de Bosnische Serviërs afgevoerd en vermoord.
"Een lichtpuntje in donkere tijden." Paul van Brakel - Conservator
