F-16: 50 JAAR FAST FORWARD
De luchtmacht vliegt al meer dan veertig jaar met de F-16 Fighting Falcon. Het is een legendarisch vliegtuig waar vele generaties luchtmachters mee hebben gewerkt. Ondanks zijn leeftijd is de F-16 nog altijd een krachtig, multifunctioneel en indrukwekkend toestel.
Light Weight Fighter
Tijdens de Vietnamoorlog verliest het Amerikaanse leger opvallend veel vliegtuigen. De grote, logge Amerikaanse toestellen, zoals de F-4 Phantom, leggen het af tegen de wendbare Sovjet-Russische vliegtuigen waar de Noord-Vietnamezen mee vliegen. De Amerikaanse luchtmachtofficier John Boyd stelt voor om een ‘Light Weight Fighter’ te ontwikkelen. Deze nieuwe straaljager moet ongekend wendbaar zijn, om ieder luchtgevecht te winnen. In 1972 worden de eerste schetsen gemaakt van wat uiteindelijk de F-16 zou worden.
Weapon of Choice
Vanaf 1979 vervangt de luchtmacht haar F-104 Starfighters en NF-5’s door de F-16. Het is een grote overgang. De Starfighter stijgt geleidelijk op en vliegt vooral hard rechtdoor, maar de F-16 kan vanaf de start al scherp draaien, loodrecht omhoog stijgen en ingewikkelde manoeuvres vliegen. Bijzonder aan de F-16 is zijn vermogen om ‘multirole’-missies uit te voeren. Luchtgevechten uitvoeren, gronddoelen bombarderen, luchtsteun bieden aan grondtroepen, inlichtingen verzamelen: de F-16 kan alles.
Bovendien gaat de F-16 uitstekend met de tijd mee. De technologie gaat vooruit en de F-16 verandert mee. De toestellen krijgen nieuwe sensoren, een nieuwe boordcomputer, en worden aangepast voor de nieuwste bommen en raketten. Hierdoor is de F-16 al decennialang een ‘Weapon of Choice’: een systeem dat alle taken aankan.
Wereldwijde inzet
Op het hoogtepunt heeft Nederland 187 F-16’s. Het is na de Amerikaanse luchtmacht de grootste vloot F-16’s ter wereld. Tot 1989 staan de F-16’s klaar om tegen een Sovjet-Russische invasiemacht te vechten. Boven de Noordzee onderscheppen Nederlandse F-16’s meerdere malen Russische toestellen die op verkenning zijn. Na het uiteenvallen van de Sovjet Unie verandert de taak van de luchtmacht, en daarmee de F-16.
Nederlandse F-16’s voeren onder meer missies uit boven de Balkan in de jaren negentig, en ondersteunen grondtroepen tijdens de inzet in Afghanistan begin eenentwintigste eeuw. Vanuit Jordanië dragen de F-16’s bij aan het verslaan van Islamitische Staat. En binnen een paar uur na de Russische inval in Oekraïne, vliegen Nederlandse F-16’s bewakingsmissies langs de oostgrens van de NAVO.
Een team, een taak
Hoewel er maar één persoon nodig is om een F-16 te vliegen, komt een vlieger in zijn eentje niet eens van de grond. Zelfs bij eenvoudige trainingsvluchten zijn tientallen gespecialiseerde luchtmachters aan het werk. Sommigen werken aan het vliegtuig, zoals technici en vliegtuigmonteurs. Anderen maken de bewapening in orde, tanken het vliegtuig af of zorgen ervoor dat de vlieger alle informatie over de missie heeft.
Net zo onmisbaar zijn de luchtverkeersleiders en gevechtsleiders, de weermannen en -vrouwen en de vogelwacht: zij zorgen er voor dat alle vliegtuigen veilig kunnen opstijgen en landen. De brandweer staat altijd klaar en een vliegbasis wordt natuurlijk dag en nacht bewaakt. De missies worden voorbereid en gepland door navigatie-, plannings-en inlichtingenofficieren. En als de F-16 op uitzending gaat, gaan al deze mensen mee.
Een unieke tentoonstelling
Vijftig jaar na de eerste schets wordt de F-16 nog altijd wereldwijd ingezet, door allerlei landen en in uiteenlopende missies. Toch loopt het tijdperk van de Nederlandse F-16’s ten einde. Binnenkort zal de F-35 de F-16 definitief vervangen. Daarom was het hoog tijd voor een eerbetoon aan dit jachtvliegtuig. De tentoonstelling F-16: 50 JAAR FAST FORWARD was t/m 7 januari 2024 te zien in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg. De tentoonstelling vertelde het spectaculaire verhaal van de oorsprong, de techniek, de missies, de uitrusting en de belevenissen van de vliegers.
SPECS
- Naam: F-16A ‘Fighting Falcon’
- Periode bij de KLu: 1979 – heden
- Functie: Multirole jachtvliegtuig
- Bemanning: Eén (F-16B twee)
- Ontwerp: General Dynamics
- Fabrikant: Lockheed Martin
- Lengte: 15,05 m
- Hoogte: 5,0 m
- Spanwijdte: 9,45 meter
- Leeggewicht: 11.000 kg
- Motor: Pratt & Whitney F100-PW-220E turbofan
- Topsnelheid: ongeveer 2.000 km/u
- Actieradius: 2.700 km
- Plafond: 17.000 m
- Bewapening: 1x zesloops M61A1 Vulcan snelvuurkanon; negen hard points voor o.a. Sidewinder hittezoekende raketten, AMRAAM radargeleide raketten, geleide en ongeleide bommen, nucleaire wapens
