Het militaire verhaal van Nederland

Een reis door de geschiedenis

Oorlog en krijgsmacht hebben Nederland gevormd zoals we het vandaag kennen. Van de eerste georganiseerde conflicten in de middeleeuwen tot de moderne missies wereldwijd, ons militaire verleden is een belangrijk onderdeel van ons DNA. Maar wat is precies het militaire verhaal van Nederland? Hoe kunnen we de kern van deze rijke historie begrijpen? En wat is hier allemaal nog van over? Om antwoord op al deze vragen te geven heeft het Nationaal Militair Museum ‘Het militaire verhaal van Nederland’ geschreven.

Wat houdt het militaire verhaal in?

Het militaire verhaal van Nederland biedt een overzicht van hoe oorlog en krijgsmacht door de eeuwen heen hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van ons land. Het vertelt niet alleen over veldslagen en wapens, maar ook over de mensen, ideeën en politieke keuzes die onze geschiedenis hebben beïnvloed. Dit verhaal is gebaseerd op ons militair erfgoed: objecten die ons verbinden met het verleden en ons helpen begrijpen hoe het militaire leven eruitzag in verschillende tijdperken.

Tandwielmethode 'Militaire verhaal van Nederland'

Tijdvakken

Het militaire verhaal deelt de geschiedenis op in tijdvakken. Deze beginnen rond 1300, omdat in die periode de fundamenten worden gelegd voor het huidige Nederland. Vanaf toen worden de verschillende graafschappen, hertogdommen en bisschopdommen langzaam samen gesmeed tot de contouren van het huidige Nederland. De tijdvakken zijn verdeeld in twee categorieën: Europees en overzees. Beide gebieden kennen unieke ontwikkelingen die elkaar wel beïnvloedden, maar toch ook sterk verschilden.

Een bijzonder aspect van de tijdvakken is dat het laatste tijdvak nooit eindigt. Iedere dag schrijven we nieuwe geschiedenis, en zo blijft ons militaire verhaal zich ontwikkelen.

De tijdvakken worden gedefinieerd door drie niveaus:

De soldaat: Wat droeg en gebruikte de soldaat? En hoe zette hij dit in?
De krijgsmacht: Hoe was het leger georganiseerd? Welke onderdelen waren er?
De politiek: Wie waren onze bondgenoten en vijanden? Welke leiders bepaalden de koers?

Deze drie niveaus werken als tandwielen die samen draaien. Wanneer er iets verandert op een niveau, verandert er ook vaak iets op een ander niveau. Wanneer op alle drie niveaus grote veranderingen plaatsvinden – wanneer alle drie de tandwielen gaan draaien – ontstaat er een nieuw tijdvak.

Sleutelstukken

Tastbare verhalen

Om het militaire verhaal tot leven te laten komen en tastbaar te maken, hebben we per tijdvak een aantal sleutelstukken geselecteerd. Dit zijn bijzondere objecten die symbool staan voor belangrijke ontwikkelingen binnen een tijdvak. Denk bijvoorbeeld aan een haakbus die de introductie van buskruit vertegenwoordigt of een uniform dat een specifieke periode uitlegt. Door middel van de sleutelstukken is het mogelijk dichter op de huid van de militair van vroeger te komen en letterlijk het verleden voor je te zien. Elk object vertelt een eigen verhaal dat helpt om het Nederlandse militaire verleden beter te leren kennen. Er zijn 99 sleutelstukken gekozen. Het 100^ste sleutelstuk moet nog komen, immers wordt er iedere dag geschiedenis geschreven.

Bijschrijft afbeelding: Deze deur – gemaakt in 1749 – is van het wapenarsenaal afkomstig uit Maastricht. Het is een van de sleutelstukken uit tijdvak 3. Nu te zien in de expositie (bruikleen Historisch Centrum Limburg).

Nieuwe presentatie tijdvak 2: de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).

Een kijkje vooruit

Het militair verhaal zal eind dit jaar/begin volgend jaar te zien zijn in het museum, maar de komende tijd zullen we al een tipje van de sluier oplichten. In de aankomende maanden zal steeds één sleutelstuk per tijdvak worden uitgelicht.

Het militaire verhaal van Nederland vertelt hoe oorlog en krijgsmacht ons land hebben gevormd en blijven beïnvloeden.