Zeldzame aanwinst: Duitse Panzer IV rupsband
Onze collectie is binnenkort een zeer bijzonder object rijker: een rupsband van een Duitse tank tijdens de Slag om Arnhem! Bijna vijfenzeventig jaar lag hij onder het zand, maar in 2018 werd hij tijdens archeologische opgravingen teruggevonden. En de rupsband komt naar Soesterberg!
Market Garden
Op 17 september 1944 begon operatie ‘Market Garden’. Het Britse leger probeerde hiermee een bruggenhoofd over de Rijn te vestigen, om van daaruit de Noord-Duitse laagvlakte binnen te vallen. Market was de codenaam voor grootschalige luchtlandingen. Bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem landden tienduizenden Amerikaanse, Britse en later ook Poolse parachutisten en zweefvliegtuigen.
Ze moesten bruggen over de vele Nederlandse rivieren en kanalen innemen. Garden was het gronddeel, en bestond uit het Britse XXX-Korps dat met tanks en infanterie over die bruggen naar het noorden trok. De Britse 1ste Airborne-divisie landde ten westen van Arnhem en moest een brug over de Rijn veroveren.
Een brug te ver
Door een combinatie van overmoed, slechte planning en botte pech lukte het de Britse Airborne-troepen niet om de verkeersbrug over de Rijn helemaal in handen te krijgen. Slechts ongeveer 740 mannen, zo’n anderhalf bataljon, slaagden erin het noordelijke eind van de brug te bereiken. Ze namen stelling in de gebouwen rond de oprit van de brug. Er braken harde gevechten los tussen de Britse para’s en Duitse toepen. Er werden tanks ingezet om de verdedigers te beschieten. Met lichte antitankwapens, zoals de van de schouder afgevuurde PIAT en het zesponder antitankgeschut, probeerden de Britten de Duitsers van zich af te houden.
Panzer IV tank
Eén van de aanvallende tanks was een Panzerkampwagen IV ausf. H van de Panzer-Kompanie Mielke. In het door de Britten bezette gebied waren echter vijf zesponders aanwezig, van de 1st Airlanding Anti-tank battery. Toen de Panzer IV de Westervoortsedijk opreed, beschoot de zesponder de tank drie keer. De tank vatte vlam, verloor een rupsband en was uitgeschakeld.
Ondanks dit soort successen lukte het de Britten niet hun posities te houden. Oververmoeid en met een tekort aan drinkwater, munitie en medische voorraden gaven de Britten zich op 20 september over. De rest van de 1ste Airborne-divisie had zich intussen teruggetrokken op Oosterbeek, waar ze nog enkele dagen zouden doorvechten. Uiteindelijk zouden ook zij zich terugtrekken. Arnhem was ‘een brug te ver’.
Puin
Na de oorlog werden veel overgebleven resten van de slag simpelweg begraven. De rupsband werd, met allerlei ander puin en materiaal, in een grote bomkrater geschoven en vervolgens afgedekt met zand. In 2018 kwam hij weer tevoorschijn bij opgravingen door de archeologische dienst van de gemeente Arnhem. Omdat de rupsband precies herleid kan worden is het een heel bijzonder object. Binnenkort wordt de track naar Soesterberg verplaatst en wordt gekeken of hij een plek kan krijgen in onze expositie.
