De 'huisschilder'
van het NMM
Naast uniformen, vaandels en wapens van de Slag bij Waterloo hangt ook een bijzonder schilderij van de slag in ons museum. Schilder Jan Hoynck van Papendrecht (1858-1933) maakte dit werk, en maakte nog honderden andere schilderijen met militaire voorstellingen.
1858-1933
Jan Hoynck van Papendrecht
Al van jongs af aan maakte Hoynck van Papendrecht tekeningen met een militair thema. Hoewel zijn vader geen militaire achtergrond had, en Hoynck zelf ook niet het leger in zou gaan, ontwikkelde hij zich tot Nederlands meest gespecialiseerde en bevlogen ‘militair kunstenaar’. Hoynck verdiepte zich grondig in de militaire geschiedenis.
Hij bezat veel boeken, maar had ook een verzameling uniformen, uitrustingsstukken en wapens. Ook onderhield hij correspondenties, woonde hij oefeningen bij en legde hij studiebezoeken af. Op basis hiervan maakte hij schetsen, duizenden schetsen. Hoyncks werken zijn dus niet alleen aantrekkelijk om te zien, maar vormen ook belangrijke historische documenten.
Een hechte band
De banden tussen Hoynck en ons museum gaan heel ver terug. Toen het Legermuseum, een van de voorlopers van het NMM, in 1913 in kasteel Doorwerth zijn deuren opende, was Hoynck nog zeer actief en genoot hij naam en faam als militair kunstenaar. Het is dus niet verwonderlijk dat het Legermuseum al werken van Hoynck in de collectie opnam terwijl hij nog leefde. Zo kocht het museum het beroemde schilderij van het in stelling brengen van de batterij Krahmer de Bichin bij Waterloo (18 juni 1815) rechtstreeks van de kunstenaar. Dit schilderij dateert uit 1932 en werd derhalve vlak voor zijn dood door het museum verworven.
Het atelier als museumstuk
Hoynck van Papendrecht overleed in 1933. De toenmalig directeur van het Legermuseum, de Generaal-Majoor b.d. F.A. Hoefer, spande zich in om de nagedachtenis aan de schilder, wiens werk door het museum enorm werd gewaardeerd, levend te houden. Dat deed hij door het atelier van Hoynck naar het museum over te brengen en in een van de zalen van het museum tentoon te stellen. Omdat de weduwe van Hoynck welwillend meewerkte, kon de tentoonstelling met het atelier al zeven maanden na het overlijden van Hoynck worden geopend.
Onze huisschilder
Er is geen kunstenaar van wie tegenwoordig zoveel werken in ons museum te zien zijn als van Hoynck van Papendrecht. In totaal bevat onze collectie ruim 1.250 werken van Hoynck! Je zou hem dus wel onze ‘huisschilder’ kunnen noemen. De verzameling bevat schilderijen, tekeningen, aquarellen en 45 complete schetsboeken van Hoynck. Deze schetsboeken bevatten ook weer vele honderden, vaak fraaie schetsen, tekeningen en aquarellen.
Hoogstwaarschijnlijk bezit het NMM met afstand de grootste collectie ‘Hoyncks’, maar er is nog heel veel werk van hem bij andere musea, in particulier bezit, en op de kunstmarkt. Er duikt zelfs nog met enige regelmaat onbekend werk van hem op, waaronder letterlijk en figuurlijk schilderijen van formaat. In ons museum vind je de meeste Hoyncks in de Schatkamer: daar kun je maar liefst vijftien van zijn schilderijen bewonderen!
"De grote kracht van het werk van Jan Hoynck van Papendrecht is voor mij dat het ook gewoon aangenaam is om naar te kijken, wat niet vanzelfsprekend is bij dit genre." Louis Sloos - Conservator
