Tweehandszwaard in het NMM

Enkel voor de goed geoefende zwaardvechter

Tweehandszwaarden spreken al eeuwen tot de verbeelding. Ze kunnen wel 1,80 meter lang zijn, letterlijk manshoog! Onze collectie heeft meerdere van deze bijzondere zwaarden, waaronder bijzondere Duitse en Spaanse exemplaren.

Midden in een gevecht staat een strijder met een tweehandszwaard.

Oefening baart kunst

Een tweehandszwaard is een zwaard dat zo groot is, dat je het met twee handen vast moet houden. Ze zijn tussen de 1,50 en 1,80 meter lang en wegen soms wel twee kilo. Vaak wordt dan ook gedacht dat dit soort zwaarden alleen gebruikt werden door de grootste en sterkste soldaten. Maar dat is niet waar. Je hoeft geen reus te zijn om een tweehandszwaard te hanteren, maar wel een goed geoefend zwaardvechter.

Op het slagveld

Tweehandzwaarden werden in de periode 1500-1575 daadwerkelijk op het strijdtoneel gebruikt. Binnen een groep voetsoldaten werden enkele manschappen uitgerust met hellebaarden en tweehandszwaarden. Zij moesten de meterslange pieken van de vijand kapotslaan en zo een bres in de vijandelijke linie slaan. Vooral de Duitse huursoldaten, de zogenaamde Landsknechten, zijn bekend geworden door het tweehandszwaard.

Een Duitse “Feldtwaybel” met een tweehandszwaard op zijn schouder.

Ordehandhaving

In veel Nederlandse stadhuizen hangen tweehandszwaarden aan de muur. Waarschijnlijk zijn deze exemplaren, net als hellebaarden, gebruikt door de stedelijke schutterijen. De schutters moesten de orde in de steden handhaven. Als een schutter met een hellebaard of tweehandszwaard boven zijn hoofd rondzwaait, is een menigte ontevreden burgers snel verdwenen!

Een tweehandszwaard in de vitrine in het Arsenaal.

Niet voor de beul

Vaak worden tweehandszwaarden verward met beulszwaarden. De grote tweehandszwaarden zijn echter niet geschikt om een veroordeelde crimineel te onthoofden. Daarvoor waren speciale zwaarden ontwikkeld. De kling van een beulszwaard is veel korter en breder. Ook is het uiteinde van een beulszwaard niet scherp maar stomp.

Conservator NMM Jeroen Punt
"Er gaan veel verhalen over deze bijzondere wapens rond. Maar wat is nu eigenlijk waar?" Jeroen Punt - Conservator