Vrijwilliger vertelt
Breguet Atlantic
De Breguet Atlantic is een vliegtuig dat specifiek is ontworpen voor de bestrijding van onderzeeboten. Onze vrijwilliger Jan Bakker, die twintig jaar bij de Marine Luchtvaartdienst heeft gewerkt, vertelt over zijn ervaringen.
Een speciaal ontwerp
Bij het bouwen van ons museum is er speciaal rekening gehouden met de Breguet Atlantic: de luifel is zo hoog, dat de Atlantic er precies onder past! Dit toestel is het eerste vliegtuig ter wereld dat specifiek is ontworpen voor de bestrijding van onderzeeboten. De Marine Luchtvaartdienst (MLD) vloog ermee met name vanaf Marinevliegkamp Valkenburg. De Atlantic was een modern en comfortabel toestel. Dat mocht ook wel, want de missies konden tot wel achttien uur duren! Heel betrouwbaar was de Atlantic echter niet: van de negen toestellen die de MLD had, zijn er drie in zee geëindigd. Drie bemanningsleden kwamen daarbij om het leven.
Een hele beleving
Onze vrijwilliger Jan Bakker heeft twintig jaar bij de MLD gewerkt. Tijdens zijn korporaalsopleiding kwam hij de MLD voor het eerst tegen. “Ik werkte als seiner-telexist bij de varende vloot”, vertelt hij. “Tijdens mijn opleiding tot korporaal werd ik uitgenodigd om eens mee te vliegen op de Breguet Atlantic. Dat was een hele beleving!” Dat begon al bij het instappen. “De Atlantic heeft geen gewone deur, maar een soort luik aan de achterkant. Daar moet je een trap uitklappen en dan klim je naar binnen.” De vlucht beviel zo goed dat Bakker overstapte van de vloot naar de MLD. “Varend ben je onderdeel van een bemanning van 180 man, maar in een vliegtuig ben je met z’n twaalven. Er wordt geluisterd naar wat je zegt. Het is fantastisch om zelf ook invulling te mogen geven aan je opdracht”.
Jacht op Sovjet-onderzeeërs
Van binnen lijkt de Atlantic wel een langwerpig kantoor. De twaalf tot veertien bemanningsleden hebben allemaal hun eigen werkplek. Twee vliegers en een boordwerktuigkundige waren verantwoordelijk voor het veilig vliegen van het toestel, en de anderen hielden zich bezig met de missie: het opsporen en volgen van onderzeeboten
Om die te vinden werden onder meer akoestische boeien uit het vliegtuig gedropt, die de geluiden onder water oppikten. Jan Bakker moest als sensor-operator naar de signalen luisteren en ze interpreteren, om de onderzeeboot te lokaliseren. “Soms was het rustig, maar soms was het zo druk dat je koffie al koud was als je eraan toe was”.
Het volgen van de Russische onderzeeboten tijdens de Koude Oorlog kon erg intensief zijn. Tijdens nachtvluchten werden de Atlantics helemaal verduisterd, alle lichten gingen uit en ook was er geen radiocontact meer als een toestel op zoek was naar zijn doel. Dat het geen oorlog was maakte het niet minder spannend, aldus Jan Bakker: “Het waren wel echte boten met echte bommen. In oorlogstijd zou je er een bom op gooien, dat is het enige verschil”.
Eten met je bord op schoot
Naast radarapparatuur, uitkijkposten en voorin natuurlijk de cockpit, waren er ook een keuken en twee bedden aan boord. “Een bemanningslid dat even niet op post was, hielp met het bereiden van de maaltijden”, vertelt Jan Bakker. “Hij bracht het eten dan langs, je at vaak gewoon met je bord op schoot.” De Breguet Atlantic had nog geen centrale boordcomputer. Jan Bakker vertelt: “Alle informatie moest nog via de intercom doorgegeven worden. Dat kostte tijd en zorgde ook voor fouten. Latere toestellen, zoals de Orion, hadden wel een boordcomputer.” Het ontbreken van een boordcomputer is niet het enige waaraan je ziet dat de Atlantic een oud toestel is: iedere werkplek is voorzien van een asbak, want vroeger was roken aan boord heel normaal!
