Wat is een vaandel?
Tijdens Veteranendag 2022 krijgen achttien eenheden een cravate aan hun vaandel. Dit is een teken van erkenning voor hun inzet in Afghanistan. Maar wat is het precies?
Een vaandel als baken
Toen er nog volop met zwartkruit werd geschoten, ontstonden er dichte rookwolken op het slagveld. Chaos en desoriëntatie waren voortdurend aan de orde en soldaten raakten hun eenheid kwijt. Een vlag of vaandel bood uitkomst: het stak boven de rookwolk uit en door de kleuren en symbolen vond de soldaat zijn eenheid snel weer terug. Ze markeerden het verzamelpunt, dat was meestal de plek waar de commandant zich bevond.
Van seinfunctie naar
Traditievoorwerp
In onze moderne tijd heeft het vaandel de functie als oriëntatiepunt verloren. Een vaandel (of ‘standaard’ voor bereden eenheden) is nu hét ceremoniële voorwerp van een militaire eenheid.
Nederlandse vaandels zijn oranje van kleur en vierkant van vorm. In het midden staat het initiaal van de koning of koningin die het vaandel heeft uitgereikt, bijvoorbeeld de J van Juliana of de B van Beatrix. Op de hoeken en zijkanten is plek voor in totaal zes opschriften. Hier worden de belangrijkste wapenfeiten van de eenheid vermeld.
Opschriften en cravates
Het vaandel met zijn opschriften symboliseert het roemrijke verleden van de eenheden. Het verbindt de troepen en versterkt de moraal. Maar het is niet alleen iets van vroeger, ze gaan met hun tijd mee. Als een eenheid moedig, beleidvol en dapper optreedt, kan hun inzet op het vaandel worden bijgeschreven. Met speciaal draad wordt de locatie van de inzet in het vaandel geborduurd. Is het vaandel vol? Dan wordt een cravate gebruikt. Dit is een strik waarop de vermelding geborduurd wordt.
Koninklijke onderscheiding
Bij belangrijke ceremonies nemen eenheden vaak hun vaandel mee. Ook leggen militairen de eed of belofte af met hun hand op het vaandel. Het toevoegen van een opschrift of cravate is dan ook een uniek en zeer bijzonder moment.
Op Veteranendag 2022 in Den Haag zullen de achttien eenheden door de stad marsen, waarna ze zich op een speciaal platform op de Hofvijver opstellen. Koning Willem-Alexander reikt vervolgens de opschriften en cravates uit.
"Iets hoog in het vaandel hebben is hier letterlijk van toepassing!" Paul van Brakel - Conservator
